Auditing energetyczny

Dążenie do poprawy efektywności energetycznej jest stałym i koniecznym działaniem we wszystkich sektorach gospodarki. Rosnące ceny energii i perspektywa ich stałego wzrostu, odchodzenie od paliw kopalnych oraz coraz większy udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w mixie energetycznym wskazują, że szczególne zainteresowanie poprawą efektywności energetycznej powinni przejawiać właściciele budynków i zarządcy energochłonnych procesów technologicznych. Dzięki szczegółowej analizie zużycia energii można zidentyfikować obszary wymagające poprawy oraz zaproponować konkretne rozwiązania. Właściwe wykorzystanie zaleceń z dobrze opracowanego audytu pozwala na obniżenie kosztów eksploatacji oraz poprawę komfortu użytkowania budynku.

Audytor energetyczny to doradca, którego celem jest pomoc osobom i instytucjom w racjonalizacji użytkowania i oszczędzaniu energii. Audytorzy oceniają aktualne zużycie energii i przygotowują propozycje jego optymalizacji, uwzględniając koszty realizacji oraz potencjalne oszczędności. Opracowanie wykonane przez audytora nazywane jest audytem energetycznym lub audytem efektywności energetycznej.

Audyty dotyczące oceny użytkowania energii są stosowane w Polsce od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Opracowuje się je w różnych celach, co sprawia, że mogą mieć różny zakres i formę, ale wszystkie posiadają pewne wspólne cechy.


Audyty energetyczne jako prawnie określone i wymagane dokumenty wprowadzono w ustawie o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych z 1998 roku. W przepisach wykonawczych do tej ustawy określono zakres i formę audytów. Aktualną podstawą prawną w przepisach traktujących o audytach energetycznych jest:

1. Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r  (Dz.U. nr 43/2009  poz. 346) w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Po zmianach, z których ostatnią wprowadzono dnia 29 grudnia 2022 r ( Dz.U. 2022 poz. 2816) oraz 

2. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r o wspieraniu termomodernizacji  i remontów (Dz. U. nr 223/2008 poz. 1459) zmieniana w latach 2018, 2020 i 2022. Tekst jednolity ogłoszony 22 lutego 2022 (Dz.U. 2022 poz. 438 ).

Rozporządzenie (1) rozróżnia i rozgranicza a/ audyt energetyczny budynku, b/ audyt energetyczny lokalnego źródła ciepła oraz c/ audyt energetyczny lokalnej sieci ciepłowniczej.

Audyt energetyczny dotyczy obiektów podobnego typu (np. budynków), w których obowiązują podobne wymagania dotyczące warunków użytkowania i klimatu wewnętrznego i jest opracowaniem obejmującym ocenę istniejącego stanu użytkowania energii w badanym obiekcie oraz określenie możliwości i środków poprawy tego stanu, a także ocenę ekonomicznej efektywności przedsięwzięć poprawiających efektywność użytkowania energii. Audyt energetyczny jest dokumentem decyzyjnym, potrzebnym właścicielowi obiektu lub zarządzającemu procesem, jako podstawa do podjęcia decyzji o podjęciu działań usprawniających eksploatację lub modernizację. Nie stanowi dokumentacji technicznej, nie jest podstawą realizacji robót, ale stanowi założenia do projektu modernizacji obiektu.

Wiele programów pomocowych ogłaszanych przez NFOŚiGW i przez BGK wskazuje Audyt energetyczny jako dokument kluczowy, załączany do wniosku o udzielenie wsparcia finansowego. Po przeprowadzeniu modernizacji opisanej w audycie ex ante, często wymaga się potwierdzenia osiągnięcia założonych efektów przez sporządzenie audytu energetycznego ex post. 


Audyty efektywności energetycznej mają podstawę prawną w przepisach:

1. w ustawie z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej  Dz.U. z 2016 r. poz. 831 (ostatnia zmiana ustawy 20 kwietnia 2021 r - Dz.U. 2021 poz. 868) i są ściśle związane z celami tej ustawy. Wymagania dotyczące tych audytów są zawarte w ustawie oraz

2. w rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii a także w Obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska z 30 listopada 2021r. w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej (MP 2021 poz. 1188).

Zgodnie z definicją podaną w ustawie audyt efektywności energetycznej jest to: "opracowanie zawierające analizę zużycia energii oraz określające stan techniczny obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, zawierające wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, a także ocenę ich opłacalności ekonomicznej i możliwej do uzyskania oszczędności energii".

Oszczędność energii jest określona w ustawie jako ilość energii stanowiąca różnicę pomiędzy ilością energii zużywanej przed realizacją przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej i ilością energii zużywanej po zrealizowaniu tego przedsięwzięcia. Oszczędności energetyczne podaje się w tonach oleju ekwiwalentnego (toe), a wartość opałowa 1 toe jest równa 41,868 GJ = 11,63 MWh.

Audyty efektywności energetycznej mogą dotyczyć bardzo różniących się pomiędzy sobą jak i różniących się sposobem użytkowania obiektów. Mogą to być nie tylko budynki, ale też inne obiekty lub procesy technologiczne w których występuje użytkowanie energii.


Audyty energetyczne przedsiębiorstw.  Obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa dotyczył przedsiębiorstw dużych tzn. zatrudniających średniorocznie co najmniej 250 pracowników, lub takich, które osiągały obrót przekraczający równowartość 50 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu jednego z tych lat przekroczyły równowartość 43 mln euro i wynika z z Art. 36 i 37 Ustawy z dnia 20 maja 2016 r o efektywności energetycznej Dz.U. z 2016 r. poz 831.  Nowelizacja dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej EED (2023/1791) rozszerzyła ten obowiązek na wszystkie podmioty, niezależnie od wielkości, które miały średnie zużycie energii (wszystkie nośniki łącznie) z ostatnich trzech lat wyższe niż 10 TJ co odpowiada 2778 MWh. Nadal wyłączone są z tego obowiązku podmioty, które:

a/ mają wdrożony system zarządzania energią określony w Polskiej Normie dotyczącej systemów zarządzania energią, wymagań i zaleceń użytkowania lub

b/ system zarządzania środowiskowego.

Dyrektywa nakłada jednak obowiązek wdrożenia systemów zarządzania energią (ISO5001) dla przedsiębiorstw zużywających więcej niż 85 TJ (23 611 MWh).

Czym jest audyt przedsiębiorstwa?

Zgodnie z dyrektywą 2012/27/UE "Audyt energetyczny oznacza systematyczną procedurę, której celem jest uzyskanie odpowiedniej wiedzy o profilu istniejącego zużycia energii danego budynku lub zespołu budynków, działalności lub instalacji przemysłowej bądź handlowej lub usługi prywatnej lub publicznej, określenie w jaki sposób i w jakiej ilości możliwe jest uzyskanie opłacalnej oszczędności energii oraz poinformowanie o wynikach".

O przeprowadzonym audycie energetycznym przedsiębiorstwa przedsiębiorca zawiadamia pisemnie Prezesa URE.

Kto może przeprowadzić audyt przedsiębiorstwa?

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa powinien być przeprowadzany przez podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy, posiadający wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w przeprowadzaniu tego rodzaju audytu. Stąd w przypadku, gdy audyt ten będzie przeprowadzany przez ekspertów wewnętrznych przedsiębiorstwa, nie mogą oni być bezpośrednio zaangażowani w działalność będącą przedmiotem audytu.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa powinien być przeprowadzany nie rzadziej niż raz na 4 lata. (Art. 36 u.1)


Audyty efektywności energetycznej dostarczania ciepła (podstawa prawna Ustawa o efektywności energetycznej Art. 26 u. 3) zawiera ocenę efektywności sieci ciepłowniczej oraz innego indywidualnego źródła ciepła wytwarzającego i dostarczającego ciepło do obiektu budowlanego ze wskazaniem, który sposób dostarczania ciepła zapewnia większą efektywność energetyczną. Audyt wskazany do przeprowadzenia na etapie projektowania sposobu dostawy ciepła do obiektu projektowanego.

Cena za opracowanie audytu ustalana jest indywidualnie po przeprowadzeniu wizji lokalnej, zapoznaniu się z przedmiotem audytu, zakresem ewentualnej modernizacji, kompletnością dokumentacji oraz z rodzajem programu pomocowego jeżeli jest znany na tym etapie.